Langius, Rodolphus (1438-1519)
30 maart 2010I. Biografie
I.Rodolphus Langius (Von Langen;Everswinkel 1438-Münster 25.12.1519) was van adellijke afkomst. In 1456 ging hij studeren in Erfurt,waar hij mogelijk Agricola en Luder leerde kennen.Na het behalen van de titel magister gaf hij college in Basel over Cicero’s brieven. Uiterlijk in augustus 1462 keerde hij terug naar Münster om proost van het kapittel aan de Oude Dom in Münster te worden. In 1466 maakte hij een reis naar Rome. In 1469 nam hij deel aan de discussies in het cisterciënserklooster te Aduard (de ‘Aduarder academie’).Terug in Münster was Langius de drijvende kracht achter de humanistische hervormingen aan de Domschool,die na een eerste halfslachtige poging in 1485 uiteindelijk met succes werden doorgevoerd in 1500, en die de school wijd en zijd vermaardheid gaven. Langius werd niet alleen sterk beïnvloed door het humanisme, maar ook door de Moderne Devotie.
II. Geschriften
Langius’ belang schuilt vooral in zijn kwaliteiten als pleitbezorger van het humanisme, niet in literaire talenten. Niettemin liet hij enkele geschriften na. In 1486 kwam een uitgave met 59 vooral religieuze gedichten van de pers, de eerste in Duitsland gedrukte humanistische dichtbundel. Ook schreef hij een geschiedenis van Jeruzalem tot aan de verwoesting van de tempel, en een korte biografie van de Münsterse bisschop Heinrich von Schwarzburg (†1496) als voortzetting van een anonieme bisschoppenkroniek uit de jaren 1424-1458.Verder zijn acht brieven bewaard.In zes daarvan,geschreven begin 1469 vanuit Aduard aan Antonius Liber en Lubbert Zedeler en bewaard in Libers Compendium, toont Langius zijn sterke humanistische overtuiging en geeft hij advies over te lezen auteurs in naar antieke maatstaven uitstekend Latijn, waarin weinig middeleeuwse elementen meer te vinden zijn. Twee andere brieven, aan Murmellius (uit 1501), handelen over tekstkritische vragen in Boethius. Langius’ bibliotheek,die tijdens de belegering van Münster door de Wederdopers in 1534 in vlammen opging, herbergde werk van een groot aantal antieke auteurs.
III.Werken
Poëzie
Carmina, Münster 1486; Hymnus ad coenam, Münster ca 1488; In diuos tres magos ode sapphica, Zwolle 1506; Rosarium triplicium florum […] gericht tot Maria, Keulen 1493; Horae de sancta cruce, Keulen ca 1496; voorts verscheidene gelegenheidsgedichten.
Historiografie Historia de urbis Hierosolymae excidio, Deventer 1477-1479.
IV. Literatuur
NDB XIII 578-580; CE II 290-291; F.E. Baron, The Beginnings of German Humanism.The Life and Work of the Wandering Humanist Peter Luder, Berkeley 1966; W. Crecelius, ‘Epistulae Rudolfi Langii sex’, in Gymnasium zu Elberfeld. Bericht über die Schuljahre 1874/5 und 1875/6, Elberfeld 1876, 3-12;
E. Droz, ‘La première réforme scolaire à Munster en Westphalie’, in Ideen und Formen. Festschrift für Hugo Friedrich, ed. F. Schalk, Frankfurt 1965, 61-78; W. Kohl, Westfälische Geschichte, I, Dusseldorp 1983; K. Krafft,W. Crecelius, Beiträge zur Geschichte des Humanismus am Niederrhein und in Westfalen.
2. Heft,Elberfeld 1875;A.H. van der Laan, Anatomie van een Taal. Rodolphus Agricola en Antonius Liber aan de wieg van het humanistische Latijn in de Lage Landen (1469-1485), Groningen 1998; J.B. Nordhoff, Denkwürdigkeiten aus dem Münsterischen Humanismus, 1874, 1-41;A.Parmet, Rudolf von Langen. Leben und gesammelte Gedichte des ersten Münster’schen Humanisten: ein Beitrag zur Geschichte des Humanismus in Deutschland, Münster 1869; F.J.Worstbrock,‘Langen, Rudolf von’, in Die deutsche Literatur des Mittelalters.Verfasserlexikon,V, ed. K. Ruh, Berlijn 1985, 590-598.
[A.H. van der Laan]
Citeerinstructie:
A. H. van der Laan,‘Rodolphus Langius’ in: Jan Bloemendal en Chris Heesakkers, eds., Bio-bibliografie van Nederlandse Humanisten. Digitale uitgave DWC/Huygens Instituut KNAW (Den Haag 2009). www.dwc.huygensinstituut.nl