Carolus Clusius en zijn netwerk

2 december 2021

Zoek hier in de Clusius-Biografieën.

Huygens ING (KNAW) en Scaliger Instituut (Universitaire Bibliotheken Leiden) ontwikkelen een onlinepresentatie van de correspondentie en het netwerk van de beroemde zestiende-eeuwse natuuronderzoeker Carolus Clusius. Het doel is tweeledig. Ten eerste bieden we een webeditie van meer dan 1000 brieven (twee derde van de overgebleven correspondentie), die door iedereen kan worden doorzocht en uitgewerkt. Ten tweede stellen we de biografieën van bijna 700 aan Clusius verbonden personen ter beschikking. We hopen een onschatbare bron te zijn voor de studie van de zestiende-eeuwse wetenschap en cultuur, waar wetenschapshistorici, biologen, cultuurhistorici, taalkundigen en studenten paleografie hun voordeel mee kunnen doen.

Dit project werd uitgevoerd door dr. Esther van Gelder en werd mede mogelijk gemaakt door Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, Scaliger Instituut, Universitaire Bibliotheken Leiden, Hugo de Vries-fonds en Stichting Studiefonds Ketel 1. Voor vragen of meer informatie kunt u contact opnemen met dwc@huygens.knaw.nl.

Achtergrond

Carolus Clusius (1526-1609) was een Vlaamse geleerde die gespecialiseerd was in het opkomende gebied van de natuurlijke historie. Hij is vooral bekend vanwege het beschrijven van honderden nieuwe plantensoorten en het aanleggen van de botanische tuin voor de Universiteit van Leiden in 1594. Veel van zijn publicaties zijn in digitale vorm te raadplegen op de website van de Missouri Botanical Garden Library.

Aandacht voor het netwerk van mensen rond een bekende wetenschapper als Clusius kan een ander perspectief bieden op de ontwikkeling van wetenschappelijke kennis. Clusius werkte samen met honderden mensen met verschillende sociale en intellectuele achtergronden om de natuurlijke wereld van Europa en daarbuiten te bestuderen. Hun uitwisseling van brieven, illustraties, exemplaren, beschrijvingen en ervaringen biedt een boeiende kijk op de ontwikkeling van de natuurlijke historie tot een apart kennisgebied in de late zestiende eeuw. Het Clusius Research Project, dat van 2004 tot 2011 aan de Universiteit Leiden liep, heeft deze uitwisselingen uitgebreid bestudeerd. De resultaten zijn gepubliceerd in:

• The exotic world of Carolus Clusius (1526-1609). Kleine publicaties van de Leidse Universiteitsbibliotheek 80 (Leiden 2009).
• Egmond, P. Hoftijzer en R. Visser ed., Carolus Clusius. Towards a cultural history of a Renaissance naturalist(Amsterdam 2007).
• Egmond, The world of Carolus Clusius: natural history in the making, 1550-1610 (London 2010).
• van Gelder, Tussen hof en keizerskroon. Carolus Clusius en de ontwikkeling van de botanie aan Midden-Europese hoven (1573-1593)(Leiden 2011).

Veel bevindingen van het Clusius-project vonden echter geen weg naar publicatie. Reden voor Huygens ING en Scaliger Instituut om de handen ineen te slaan bij het online presenteren van de correspondentie van Clusius en zijn netwerk.

De Clusius-brieven

De correspondentie van Carolus Clusius omvat 1600 brieven, waarvan ongeveer 1200 in de Universiteitsbibliotheek Leiden (facsimiles zijn te raadplegen op de website van de Universiteitsbibliotheek Leiden). De brieven zijn geschreven door Clusius en een scala aan personen uit alle lagen van de bevolking met interesse in natuurlijke historie, tuinieren, literatuur, reizen, politiek, religie en het dagelijks leven. In de loop van de laatste twee eeuwen hebben deze brieven veel aandacht gekregen van historici en biologen, maar een volledige uitgave is nooit gerealiseerd.

Zoeken

Zoek via deze link in de Clusius-Biografieën.

Onderzoekers en studenten worden uitgenodigd om door de online editie te bladeren en te zoeken en om aan het project deel te nemen met nieuwe transcripties, vertalingen, verbeteringen van bestaande transcripties, annotaties etc. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met dwc@huygens.knaw.nl.