[Verslag] Conferentie Science in transition, 7-8 november 2013 (Abel Streefland)

12 november 2013

Door Abel Streefland

Ook al gaat het goed met de Nederlandse wetenschap, sommige dingen moeten anders. En snel ook – dat is de boodschap van de vier initiatiefnemers en schrijvers van het manifest Science in Transition.

De media-aandacht voor Science in Transition was de afgelopen tijd niet van de lucht. Groot stuk in NRC, interview in de Volkskrant, op tv bij Nieuwsuur. En twee dagen symposium in het Trippenhuis, met vier keynotes en bijna twintig respondenten.

Een aantal flinke problemen van de moderne wetenschap passeerden op het congres de revue. Om te beginnen kwam een te hoge publicatiedruk aan de orde. Mede daardoor wordt er veel te veel gepubliceerd. De h-factor (een middel om wetenschappelijke impact te meten) wordt vervolgens te gratuit gebruikt.

Ook worden er teveel PhD’s opgeleid. Vooral het medisch systeem – waar belangen verstrengeld blijken, veel onderzoek als nutteloos kan worden beschouwd en er voor sommige ziekten meer detectiemethoden dan patiënten bestaan – openbaart zich als een slangenkuil. Of, zoals Frank Huisman stelde: “Something is rotten in the realm of science.”

Tijd voor een time-out, dat is waar de organisatoren voor pleiten. Tijd voor reflectie, herdefinitie en eerste veranderingen. Want er kan al genoeg gedaan worden; een beter milieu begint immers bij jezelf. Laaghangend fruit, noemt drijvende kracht Frank Miedema het, die een ‘toolbox for science in transition’ presenteerde.

De eerste drie sessies zaten vol retoriek, vol reflectie en vol interessante tegenstellingen. Het pleit voor de organisatoren dat ze ook de industrie (directeur NatLab, hoge man van GlaxoSmithKlein, topman van Triodos bank) hadden uitgenodigd. Alhoewel hun praatjes op een bepaalde manier voorspelbaar waren, was het een goed tegenwicht tegen de veelal rebellerende, problematiserende en idealistische sfeer die in het Trippenhuis hing.

Dit werd in de laatste sessie versterkt, toen de NWO, KNAW en WRR aan het woord kwamen. Leuk idee, jongens, leken ze te zeggen, maar hier denken wij toch al jaren over na? Gelijk hebben ze, maar zo nu en dan de knuppel in het hoenderhok gooien kan helemaal geen kwaad. En deze rebellen hebben een flinke knuppel vast.

Lees het manifest en de presentaties van de conferentie op www.scienceintransition.com.